Deep Democracy methode

Deep Democracy is een krachtige methode en filosofie die gericht is op het bevorderen van inclusieve en gelijkwaardige besluitvorming binnen teams, organisaties en gemeenschappen. Deze aanpak stimuleert open communicatie, waarbij alle stemmen gehoord worden, zelfs de minderheden en tegengeluiden. Het doel is om diepere inzichten te krijgen en duurzame oplossingen te vinden door ruimte te geven aan verschillende perspectieven.

Bij Het Drents Kwartiertje bieden we workshops en trainingen aan op het gebied van Deep Democracy, waarmee we organisaties en teams helpen effectiever samen te werken en belangrijke beslissingen te nemen. Of het nu gaat om teamcoaching, teambuilding of veranderingsprocessen, Deep Democracy zorgt voor een veilige omgeving waarin iedere stem telt en waarin samenwerking centraal staat.

Deep Democracy draait om het creëren van een omgeving waar afwijkende meningen veilig kunnen worden geuit, gehoord en verspreid. Dit proces is essentieel om inclusieve en goed gedragen besluiten te nemen. Hoewel het eenvoudig klinkt, is het in de praktijk een proces dat zorgvuldigheid en aandacht vereist. Er zijn vijf belangrijke stappen:

1. Verzamel alle invalshoeken
   Het proces begint met het verzamelen van alle perspectieven. Dit zorgt ervoor dat alle ideeën en meningen worden gehoord.
2. Zoek actief naar afwijkende meningen of de “nee”
   Actief zoeken naar afwijkende meningen is essentieel. Dit helpt om weerstand en zorgen te begrijpen voordat ze kunnen escaleren.
3. Zoek ondersteuning voor de afwijkende meningen
   Het is belangrijk om ook de afwijkende meningen te verkennen en steun te vinden voor deze perspectieven.
4. Neem een besluit
   Nadat alle invalshoeken zijn verzameld en de afwijkende meningen zijn gehoord, wordt er een besluit genomen dat zoveel mogelijk van de wijsheid van de minderheid integreert.
5. Conflictresolutie
   Als de eerste vier stappen niet leiden tot een besluit waar iedereen zich achter kan scharen, wordt er een proces van conflictresolutie ingezet om tot een oplossing te komen die door iedereen gedragen kan worden.

Deep Democracy helpt teams om conflicten constructief aan te pakken, communicatie te verbeteren en besluitvorming effectiever en inclusiever te maken.

Deze stap gaat verder dan alleen het uitnodigen van iedereen om deel te nemen aan de discussie. Het draait om het creëren van ruimte voor alle meningen, zowel bij jezelf als in de groep. Dit vereist de nodige vaardigheden, zoals actief luisteren, het herkennen en corrigeren van vermijdende communicatie, het behouden van neutraliteit en het scheiden van meningen en personen. Deep Democracy biedt verschillende werkvormen die dit proces effectief ondersteunen en ervoor zorgen dat iedere stem daadwerkelijk gehoord wordt.

“Ik hoor X, ik hoor Y, is er iemand met een ander standpunt? Welke kant van de zaak hebben we nog niet besproken? Hebben we alle relevante aspecten in overweging genomen?”

Deze stap draait om het creëren van een veilige ruimte waarin het mogelijk is om ‘lastig’ te zijn. Het gaat erom dat meningen en argumenten die misschien niet welkom zijn, toch ingebracht kunnen worden. Dit kunnen standpunten zijn die de discussie vertragen, compliceren of extra kosten met zich meebrengen. Ook gaat het om overwegingen die voortkomen uit andere drijfveren dan die in de groep dominant zijn – de zogenaamde ‘stokpaardjes’

Door steun te zoeken (en te vinden) voor afwijkende meningen, wordt het veiliger om deze uit te spreken. Mensen ontdekken dat ze vaak niet zo alleen staan in hun opvattingen als ze eerst dachten. Dit moedigt anderen aan die zich misschien in de discussie verschuilen om ook hun mening te delen. Kenmerkende vragen in deze stap zijn: “Wie herkent dit? Wie heeft een vergelijkbaar idee of gevoel?” Dit helpt om de afwijkende standpunten zichtbaar te maken en stimuleert open communicatie.

Na het doorlopen van stap 1 t/m 3, wordt er gestemd over de voorstellen en wordt de meerderheid gevolgd. Het besluit dat op dat moment wordt genomen, staat vast en kan alleen verder worden verrijkt met de wijsheid van de minderheid, zoals beschreven in stap 4. In een zakelijke context kan het besluit ook door de verantwoordelijke manager worden genomen. Het nemen van het besluit zelf maakt echter geen deel uit van de vijf stappen van Deep Democracy.

Interessant is dat er zich vaak een moment voordoet, nog vóór de stemming of ander beslismoment, waarbij de groep zichtbaar tot overeenstemming komt. Hierdoor kan het besluit dan al op dat moment natuurlijk worden genomen, zonder dat er formeel gestemd hoeft te worden.

“Het spijt me dat je voorkeur niet doorgaat. Wat heb je nodig om mee te gaan met het besluit?”

Deze vraag is cruciaal. Het besluit zelf staat niet ter discussie, maar kan worden aangevuld, verrijkt en verbeterd door de input van de minderheid. De stap wordt afgesloten met een nieuwe stemming over het oorspronkelijke voorstel, nu verrijkt met de inzichten van de minderheid.

Na deze stap zijn alle relevante perspectieven besproken, en is er een goed doordacht en breed gedragen besluit genomen. De betrokkenen zullen het besluit ook actief ondersteunen bij de uitvoering, zonder sabotagedrag.

Hoewel deze fase soms de indruk kan wekken van een poldercompromis, is dat niet het geval. In een compromis moeten alle partijen concessies doen, terwijl bij Deep Democracy er een gezamenlijk besluit ontstaat, waarbij iedereen zich achter het eindresultaat schaart door de verrijking van de verschillende standpunten.

Stap 5 komt aan bod wanneer de voorgaande stappen niet leiden tot een besluit dat door iedereen gedragen wordt. Onuitgesproken kwesties binnen de groep (de onderstroom) belemmeren dan een effectieve besluitvorming.

Deze stap biedt een reeks technieken om de onderstroom zichtbaar te maken en om de zaken die echt gezegd moeten worden, daadwerkelijk uit te spreken. Zoals in alle stappen worden rollen, meningen en ideeën gescheiden van de personen zelf, zodat de waarde van elk argument op zichzelf kan worden gewaardeerd.

De toepassing van deze stap varieert: het kan gaan om het meteen adresseren van meningsverschillen die zich voordoen tijdens de eerdere stappen, maar ook om het bespreekbaar maken van diepgewortelde spanningen en conflicten die tussen bevolkingsgroepen of binnen teams bestaan. Dit laatste is de context waarin Deep Democracy is ontstaan en waarbij het zijn waarde op grote schaal heeft bewezen.

Meer lezen?